informacje pojawiÄ… siÄ™ niebawem
integracja sensoryczna (SI)
Integracja sensoryczna (SI) to fizjologiczny proces neurologiczny, który odpowiada za organizacjÄ™ wrażeÅ„ zmysÅ‚owych, pÅ‚ynÄ…cych z ciaÅ‚a i Å›rodowiska, w centralnym ukÅ‚adzie nerwowym po to, abyÅ›my mogli dziaÅ‚ać w sposób celowy
(a nie przypadkowy). Zachodzi on bez udziału naszej świadomości. Rozpoczyna się we wczesnym okresie prenatalnym
i najintensywniej rozwija się do 7 roku życia
W jego wyniku impulsy zmysłowe (wzrokowe, słuchowe, dotykowe, smakowe, węchowe, przedsionkowe
i proprioceptywne) zostają przetworzone i uporządkowane, co pozwala nam podejmować działania adekwatne
do bodźca, który je wywoÅ‚aÅ‚.
​
Każdy czÅ‚owiek posiada indywidualny profil (charakter) sensoryczny - w sposób swoisty reaguje na takie same bodźce.
​
O zaburzeniach (dysfunkcjach) SI mówimy, gdy nieprawidÅ‚owo przebiegajÄ…cy proces dezorganizuje celowe zachowanie dziecka. PowstajÄ… wtedy, gdy ukÅ‚ad nerwowy nie radzi sobie z opracowaniem informacji sensorycznej.
​
​​
​
Zgodnie z najpopularniejszą klasyfikacją dysfunkcji SI, mogą one się ujawniać na kilku poziomach:
​
​
-
modulacji sensorycznej (wówczas możemy spotkać okreÅ›lenie nad- i podwrażliwoÅ›ci na bodźce sensoryczne)
-
dyskryminacji sensorycznej (wówczas, gdy obserwujemy nieprawidÅ‚owe różnicowanie bodźców sensorycznych)
-
zaburzeń motorycznych o podłożu sensorycznym (w zakresie planowania ruchu i/lub koordynacji ruchowej)
Wiele "trudnych" dziecięcych zachowań może (choć nie musi) mieć podłoże w nieprawidłowo rozwijających się procesach SI.
Dzieci impulsywne, nadruchliwe, rozdrażnione, sÅ‚abo skoncentrowane, chaotyczne, niezdarne, czÄ™sto doznajÄ…ce urazów, wydajÄ…ce różne dźwiÄ™ki, spadajÄ…ce z krzeseÅ‚ek, wiercÄ…ce siÄ™, poszukujÄ…ce mocnych doznaÅ„ czuciowych i ruchowych
lub - przeciwnie: unikajÄ…ce ich, zmÄ™czone, unikajÄ…ce ruchu, sÅ‚abo reagujÄ…ce na polecenia lub swoje imiÄ™, nieznoszÄ…ce zabiegów pielÄ™gnacyjnych, majÄ…ce problemy z doborem wÅ‚asnej siÅ‚y do aktywnoÅ›ci, obawiajÄ…ce siÄ™ wysokoÅ›ci, unikajÄ…ce haÅ‚asu, wreszcie majÄ…ce trudnoÅ›ci w uczeniu siÄ™ nowych czynnoÅ›ci, w tym samoobsÅ‚ugowych, w planowaniu zabaw i innych aktywnoÅ›ci mogÄ… (choć nie muszÄ…) mieć problemy w zakresie rozwoju SI.
​
​Wówczas najbardziej skuteczne sÄ… dziaÅ‚ania terapeutyczne podjÄ™te jak najwczeÅ›niej.
​
Warto podkreÅ›lić, że stresory różnego pochodzenia (np. emocjonalnego, spoÅ‚ecznego, poznawczego) powodujÄ… nasilenie, czy wrÄ™cz ujawnienie siÄ™ dysfunkcji SI. StÄ…d "trudne" zachowania o podÅ‚ożu dysfunkcji SI wystÄ™pujÄ… w niektórych sytuacjach, np. grupowych (jeÅ›li dla dziecka trudne jest przebywanie w grupie).
​
​
​
OdlegÅ‚e skutki nieprawidÅ‚owoÅ›ci w zakresie rozwoju procesów SI mogÄ… mieć różny charakter. Dzieci mogÄ… przejawiać trudnoÅ›ci motoryczne, poznawcze, komunikacyjne, emocjonalne. Najbardziej obawiamy siÄ™, jednak, że nietypowe reakcje behawioralne (nieadekwatne zachowania) mogÄ… wywoÅ‚ywać odrzucenie spoÅ‚eczne. Niektóre dzieci z problemami sensorycznymi bywajÄ… nachalne w kontakcie, „zaczepne”, albo zdezorientowane, mniej sprawne motorycznie, a w konsekwencji mniej atrakcyjne towarzysko. NieprawidÅ‚owe reakcje behawioralne czÄ™sto powtarzane mogÄ… przyjąć formÄ™ zachowaÅ„ buntowniczych, co może powodować konflikty z rówieÅ›nikami i niezrozumienie przez dorosÅ‚ych.
NieprawidÅ‚owy rozwój SI może też powodować trudnoÅ›ci w nabywaniu nowych umiejÄ™tnoÅ›ci, gorsze samopoczucie, mniejszÄ… wiarÄ™ we wÅ‚asne możliwoÅ›ci i gorszÄ… samoocenÄ™, a w konsekwencji sÅ‚abszÄ… motywacjÄ™ do pokonywania trudnoÅ›ci.
Terapia SI opiera siÄ™ na zaÅ‚ożeniach o plastycznoÅ›ci mózgu (poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia możemy regulować procesy przekazywania bodźców - wywoÅ‚ywać tzw. Å›lady pamiÄ™ciowe, nowe poÅ‚Ä…czenia miÄ™dzyneuronalne). Mamy też wpÅ‚yw na jakość przesyÅ‚ania impulsów zmysÅ‚owych poprzez regulacjÄ™ neurotransmiterów na poziomie CUN. L.J. Miller w 2016r. opublikowaÅ‚a wyniki badaÅ„, które - wykorzystujÄ…c neuroobrazowanie mózgu - opisujÄ… zmiany w ukÅ‚adzie nerwowym pod wpÅ‚ywem terapii SI (L.J. Miller; Dziecko w Å›wiecie doznaÅ„).